Artykuły eksperckie

Polski system dostępności jest kształtowany od 2019 roku. Transformację rynku rozpoczęły dwa akty prawne — ustawa o dostępności cyfrowej podmiotów publicznych oraz ustawa o dostępności dla osób ze specjalnymi potrzebami. Z dniem 28 czerwca 2025 roku w Polsce zaczyna obowiązywać kolejny element tego ekosystemu, czyli Polski Akt o Dostępności (PAD). Przeczytaj, co dokładnie się zmienia i jak przygotować do PAD biznes e-commerce?

Czego dowiesz się z tego artykułu:

• Polski Akt o Dostępności to kolejny krok w drodze do stworzenia łatwo dostępnego otoczenia – także cyfrowego – dla osób z niepełnosprawnościami.
  
• Data wejścia w życie: 28 czerwca 2025 r. 
• Stosowanie PAD jest obowiązkowe dla określonych grup towarów i usług.
• Ustawodawca dokładnie określa, co należy zrobić, aby spełnić wymagania dostępności.
• Przepisy umożliwiają rezygnację z wdrożenia wymagań dostępności, ale wymaga to dokładnego audytu kosztów i potrzeb użytkowników.

Jak rozumieć pojęcie dostępności w rozumieniu PAD?

Akty prawne wchodzące w skład systemu dostępności mają za zadanie ułatwić dostęp do różnego rodzaju usług osobom ze specjalnymi potrzebami. Nowa ustawa o zapewnianiu spełniania wymagań dostępności niektórych produktów i usług przez podmioty gospodarcze definiuje dostępności, jako właściwość produktu albo usługi umożliwiającą korzystanie z nich zgodnie z ich przeznaczeniem przez osoby ze szczególnymi potrzebami na zasadzie równości z innymi użytkownikami.

Z założenia więc przedsiębiorcy będą musieli zadbać, aby oferowane przez nich produkty lub usługi były dostępne na jednakowych zasadach dla wszystkich odbiorców.

Kto musi stosować PAD?

Nowe wymagania dotyczące dostępności stosuje się do wszystkich podmiotów rynku za wyjątkiem:

• usług oferowanych lub świadczonych przez mikroprzedsiębiorców*,
• map oraz map interaktywnych, w tym geoportali, w przypadku gdy na tych mapach, mapach interaktywnych, w tym geoportalach, przeznaczonych do zastosowań
• nawigacyjnych dane teleadresowe i położenie geograficzne są prezentowane w sposób dostępny cyfrowo,
• treści, które nie są finansowane i nie są tworzone przez dany podmiot gospodarczy oraz nie znajdują się pod jego kontrolą.

Zasadniczo więc mikro firmy nie muszą stosować PAD, ale te większe już tak. W pierwszej kolejności podmiot działający w sektorze e-commerce musi ustalić, czy dotyczą go nowe przepisy.

Jak rozumieć pojęcie mikroprzedsiębiorcy?

Za mikroprzedsiębiorcę uważa się podmiot, który w ciągu co najmniej jednego roku w ciągu ostatnich lat obrotowych zatrudniał mniej, niż 10 pracowników, a jego obroty netto ze sprzedaży towarów, wyrobów, usług i operacji finansowych nie przekroczyły równowartości w złotych 2 milionów euro.

Sprawdź również: Audyt prawny sklepu internetowego – na co zwraca uwagę audyt e-Commerce?

Jakie produkty i usługi obejmuje Polski Akt o Dostępności?

W art. 3 Polskiego Aktu o Dostępności znalazło się wyczerpujące wyliczenie produktów i usług, do których należy zastosować ułatwienia dostępności. Wśród produktów znalazły się:

• systemy sprzętu komputerowego ogólnego przeznaczenia wraz z systemem operacyjnym,
• terminale płatnicze i samoobsługowe (np. automaty biletowe, urządzenia do odprawy),
• urządzenia do świadczenia usług telekomunikacyjnych (np. smartfony, modemy),
• urządzenia dostępu do audiowizualnych usług medialnych (np. piloty i dekodery),
• czytniki książek elektronicznych.

Ustawa znajduje zastosowanie także do określonych kategorii usług oferowanych lub świadczonych na rzecz konsumentów:

• usług łączności elektronicznej,
• usługi informacji cyfrowej,
• usługi bankowości detalicznej, w tym interaktywne helpdeski,
• audiowizualne usługi medialne (np. platformy VOD),
• handel elektroniczny,
• rozpowszechnianie książek elektronicznych.

Odpowiedzenie sobie na pytanie, czy podmiot musi stosować PAD, wymaga oceny przedmiotowego zakresu ustawy. W przypadku dużych sklepów internetowych odpowiedź praktycznie zawsze będzie twierdząca ze względu na rozmiar i specyfikę działalności, ale małe e-commerce często nie będą zobowiązane do wdrożenia PAD.

Szczególną uwagę na nowe regulacje powinny zwrócić uwagę niewielkie firmy branży nowych technologii, które dostarczają wyspecjalizowane rozwiązania, np. w zakresie AI, compliance, czy automatyzacji sprzedaży. Nawet jeśli dany podmiot sam nie jest zobligowany do stosowania wytycznych dotyczących dostępności, jego produkt lub usługa musi już spełniać wymagania stawiane odbiorcom danej technologii, którzy muszą już wdrożyć PAD.

Sprawdź również: Obsługa prawna Twojego e-commerce – jak możemy Ci pomóc?

Jak spełnić wymagania dotyczące dostępności?

Ogólne wymagania dotyczące dostępności znalazły się w art. 12 PAD. Przewidują one m.in. obowiązek przejrzystej prezentacji instrukcji, etykiet i ostrzeżeń, a także umów i regulaminów. Dodatkowo produkty należy projektować tak, aby:

• były dostępne za pomocą różnych zmysłów (np. wzroku, słuchu),
• ich użycie nie wymagało wykonywania ruchów o dużym zasięgu, ani dużej siły fizycznej,
• użytkownik miał zapewniony wystarczająco długi czas na reakcję,
• interfejs produktów pozwalał na ich łączenie z urządzeniami wspomagającymi,
• korzystanie z produktów nie powodowało ryzyka padaczki fotogennej.

Podobne wymagania zostały wprowadzone dla usług, które powinny być intuicyjne, logiczne i proste w obsłudze, a także pozwalały na świadczenie całej usługi od początku do końca przez osobę z niepełnosprawnościami. Konieczne jest zapewnienie wsparcia helpdesku, który krok po kroku przeprowadzi przez poszczególne etapy usługi.

W niektórych przypadkach wdrożenie PAD będzie wymagało modyfikacji UX/UI usługi, a także redesignu produktu. Może się okazać, że konieczne będzie zaprojektowanie alternatywnej wersji strony internetowej, tak, aby podane na nie informacje spełniały wymagania postrzegalności, funkcjonalności, zrozumiałości i kompatybilności. Istotą zmian jest to, aby zarówno osoba o specjalnych potrzebach, jak i bez nich była w stanie zapoznać się ze wszystkimi szczegółami dotyczącymi usługi oraz podjęła świadomą decyzję co do tego, czy chce z niej skorzystać i rzeczywiście mogła to uczynić.

Jeśli Twoja witryna była projektowana w zgodzie z wytycznymi W3C w zakresie WCAG (ang. Web Content Accessibility Guidelines), niezbędnych zmian będzie zapewne mniej.

Jeśli jednak zignorowałeś te wytyczne, może się okazać, że PAD zmieni bardzo wiele.

Kiedy można odstąpić od stosowania PAD?

Ustawodawca dopuszcza możliwość odstąpienia przez podmiot gospodarczy od stosowania przepisów PAD. Pierwszy z wyjątków dotyczy wspomnianych już wyżej mikroprzedsiębiorców. Dodatkowo zgodnie z art. 21 ustawy, wymagania dotyczące dostępności stosuje się wyłącznie w zakresie w jakim:

• nie wymagają wprowadzenia zasadniczej zmiany podstawowych właściwości produktu albo usługi,
• nie stanowią dla podmiotu gospodarczego nieproporcjonalnego obciążenia.

O tym, czy zachodzi którykolwiek ze wskazanych warunków, decyduje sam przedsiębiorca. W ocenie powinien on uwzględnić:

• stosunek kosztów netto zmian do ogólnych kosztów związanych z działalnością,
• szacowane koszty i korzyści, w tym w odniesieniu do procesów wytwórczych i inwestycji, w stosunku do szacowanej korzyści dla osób ze szczególnymi potrzebami z uwzględnieniem częstotliwości i intensywności korzystania z usługi,
• stosunek kosztów netto związanych ze spełnianiem wymagań dostępności do przychodów netto podmiotu gospodarczego ze sprzedaży produktu albo oferowania lub świadczenia usługi.

Jakie uprawnienia przysługują konsumentowi, jeśli podmiot naruszył zasady dostępności?

Konsument, który uważa, że jego prawo do dostępności zostało naruszone, może złożyć skargę do podmiotu gospodarczego. Zgłoszenie rozpatruje importer, producent, upoważniony przedstawiciel albo usługodawca, którzy w ciągu 30 dniu muszą udzielić konsumentowi odpowiedzi. W razie odmowy spełnienia żądania konsumenta ma on prawo do złożenia odwołania, skorzystania z mediacji lub innej metody ADR albo złożenia zawiadomienia do Prezesa Zarządu PFRON. Dodatkowo podmiot gospodarczy musi liczyć się z kontrolą realizowaną przez organ nadzoru rynku.

Przygotuj firmę na Polski Akt o Dostępności. Co możemy dla Ciebie zrobić?

Na wdrożenie PAD nie zostało już wiele czasu, dlatego warto przyjrzeć się nowym przepisom i ewentualnie wprowadzić niezbędne zmiany. Jak możemy Ci w tym pomóc

• przeprowadzimy audyt i ustalimy, czy Twoja firma jest zobligowana do implementacji aktu o dostępności,
• przeanalizujemy profil towarów lub usług pod kątem wymagań stawianych przez PAD,
• zaproponujemy zmiany zapewniające compliance z nowymi przepisami,
• pomożemy ocenić rentowność i koszt zmian pod kątem ewentualnej rezygnacji z wdrożenia ułatwień.

Warto na nowe regulacje spojrzeć nie tylko jak na kolejny obowiązek przedsiębiorców, ale okazję do wyróżnienia się na tle konkurencji. Jednocześnie korzystanie z wyłączenia uniemożliwia korzystanie z dofinansowania pochodzącego z publicznych środków. Opłacalność wdrożenia założeń PAD należy więc każdorazowo oceniać indywidualnie.

Obsługa prawna e-Commerce – Kancelaria After Legal

Kancelaria After Legal oferuje usługi prawne na najwyższym poziomie. Znamy specyfikę rynku e-commerce, więc proponujemy rozwiązania dostosowane zarówno pod kątem prawnym, jak i biznesowym. Rozumiemy mechanizmy rynkowe i na bieżąco monitorujemy wszelkie zmiany proponowane zarówno przed ustawodawcę, jak i związane z rozwojem tej gałęzi gospodarki. Obsługa prawna e-commerce to obszar, w którym się specjalizujemy. Zaufaj naszemu doświadczeniu i zadbaj o swój e-biznes.