Artykuły eksperckie

Obecnie siłą wielu przedsiębiorców jest ich zdolność do odróżnienia się od konkurencji i wypracowany know-how. Ma to szczególnie duże znaczenie w branży GameDev, FinTech, ale też modowej, czy przemysłowej. Aby skutecznie chronić dorobek własności intelektualnej, warto rozważyć zaprojektowanie strategii zarządzania IP. Co to takiego i z jakich elementów składa się taka strategia?

Czego dowiesz się z tego artykułu:

• Strategia zarządzania IP jest istotna dla każdej firmy, która posługuje się dorobkiem własności intelektualnej lub przemysłowej.
• W zależności od specyfiki prowadzonej działalności zarządzanie IP może obejmować prawa autorskie, znaki towarowe, patenty, wzory przemysłowe, umowy z pracownikami oraz inne elementy.
• Zaniedbanie stworzenia strategii zarządzania portfolio IP może prowadzić do utraty wypracowanej przewagi konkurencyjnej i wymiernych strat finansowych.

Czym jest strategia zarządzania IP?

Strategia IP to nic innego, jak usystematyzowane działania, które mają na celu zarządzanie portfolio IP. W zależności od tego, czym dokładnie zajmuje się dane przedsiębiorstwo, taki portfel może składać się z:

• praw autorskich,
• praw własności przemysłowej (np. znaki towarowe, wzory przemysłowe, patenty).

Nawet w przypadku brandów, które odniosły globalny i spektakularny sukces, utrzymanie jednakowego poziomu ochrony na całym świecie jest po prostu niemożliwe (lub zwyczajnie skrajnie nieopłacalne). Dla przykładu w jednych krajach ryzyko naruszenia prawa do znaku towarowego będzie mniejsze, niż w innych lub też po prostu możliwość kontynuowania ochrony została wyczerpana, jak w przypadku upływu 20 lat od rejestracji patentu.

Trzeba pamiętać, że utrzymanie ochrony IP jest nie tylko skomplikowane, ale także kosztowne. Uzyskanie formalnej ochrony praw własności przemysłowej oraz jej kontynuowanie wymaga ponoszenia cyklicznych opłat urzędowych liczonych w setkach złotych (albo euro lub franków szwajcarskich w zależności od reżimu ochrony). Do tego dochodzą koszty procesów sądowych związanych np. z ochroną własności intelektualnej, której rejestrować nie trzeba.

Niezależnie od tego, czy działasz na rynku jako początkujący startup, czy jesteś dużym i szeroko rozpoznawalnym brandem, potrzebujesz strategii zarządzania IP, aby móc budować silną markę, która przetrwa kolejne pokolenia. Bez zaplanowania działań istnieje duże ryzyko, że zaczniesz działać chaotycznie, niepotrzebnie wydając pieniądze na ochronę, która okaże się niepotrzebna lub nieskuteczna.

Sprawdź również: Ochrona praw własności intelektualnej w firmie – od czego zacząć?

Jakie korzyści płyną z opracowania strategii IP?

Z opracowania strategii zarządzania IP płynie wiele wymiernych korzyści. Wśród nich należy wymienić przede wszystkim:

• monopol na posługiwanie się danym oznaczeniem lub technologią,
• wypracowanie przewagi konkurencyjnej, która będzie utrzymywała się latami,
• dostęp do narzędzi, które pozwalają skutecznie powstrzymywać nieuczciwe działania konkurencji,
• większa rozpoznawalność i zaufanie uczestników rynku do firmy, która dba o zabezpieczenie swojej pozycji,
• stabilizacja pozycji i łatwiejsza ochrona w razie sporu, jak w przypadku świadectwa ochronnego na znak towarowy,
• możliwość zarabiania na IP poprzez ich sprzedaż, licencjonowanie lub optymalizację podatkową.

Jeśli nie będziesz przykładał wagi do zarządzania swoim dorobkiem własności intelektualnej i przemysłowej prędzej lub później dojdzie do sytuacji, kiedy konkurencja zacznie „żerować” na Twojej renomie, a Ty będziesz stopniowo tracił wypracowaną pozycję, której odzyskanie może okazać się niemożliwe.

Opracowanie strategii zarządzania IP ma ogromne znaczenie, ale warto zrobić to jeszcze na etapie planów badawczych lub tworzenia ogólnych założeń biznesowych. Jeśli się nie pospieszysz, istnieje spore ryzyko, że nie będzie już czego zastrzegać, ponieważ konkurencja zrobi to pierwsza. Na zachodnich rynkach popularną praktyką jest np. patent trolling, czyli masowe skupywanie patentów w celu dochodzenia roszczeń od innych uczestników rynku.

Strategia IP. Przykładowe elementy

Każda firma, której aktywa obejmują elementy IP, potrzebuje indywidualnego podejścia do planowania strategii zarządzania własnością intelektualną. Wynika to z odmiennych celów gospodarczych, portfolio produktów lub usług, ale też innego podejścia do rozwoju, czy budżetowania portfolio IP. Punktem wyjścia dla planowania strategii zawsze powinien być audyt, który pozwala na ustalenie stanu wyjściowego IP w organizacji. Można wymienić wiele elementów składających się na dorobek intelektualny i zarządzanie nim. Które spośród nich są szczególnie istotne?

Zarządzanie własnością intelektualną

Własność intelektualna ma kluczowe znaczenie w obszarach wymagających kreatywności, jak marketing, czy software development. Przede wszystkim należy przeanalizować umowy licencyjne oraz przenoszące prawo do korzystania z utworu pod kątem uprawnień i zakresu (pól eksploatacji), czy wykonywania praw osobistych autorskich. Uchybienia na tym polu mogą prowadzić do sytuacji, kiedy wydawca nie będzie mógł zmonetyzować tworzonego latami software’u tylko dlatego, że nie zadbał o odpowiednie brzmienie umów z podwykonawcami.

Rejestracja i ochrona znaków towarowych

Znaki towarowe stanowią wyróżnik przedsiębiorstwa, który odróżnia jego produkty lub usługi od produktów lub usług konkurencji. Zarejestrowanie znaku towarowego we właściwym urzędzie patentowym jest warunkiem otrzymania świadectwa ochronnego. Uzyskanie formalnej ochrony znaku towarowego niesie ze sobą wiele korzyści, w tym:

• monopol na posługiwanie się oznaczeniem,
• możliwość blokowania nieuczciwych działań konkurencji,
• ochronę domeny internetowej,
• blokowanie reklam internetowych konkurencji kierowanych na nasz brand np. w ekosystemie reklamowym Google Ads,
• możliwość zarabiania poprzez sprzedaż albo licencjonowanie znaku towarowego,
• zabezpieczenie finansowania poprzez wykorzystanie znaku towarowego jako zabezpieczenia niematerialnego.

Sprawdź również: Odmowa rejestracji znaku towarowego – jak się odwołać?

Ochrona wzorów przemysłowych

Wzornictwo przemysłowe, czyli mówiąc kolokwialnie design, często przesądza o sukcesie m.in. w branży elektronicznej lub motoryzacyjnej. Ochronę designu zapewnia wzór przemysłowy. Zgodnie z przepisami jest to nowa i posiadająca indywidualny charakter postać wytworu lub jego części, nadana mu w szczególności przez cechy linii, konturów, kształtów, kolorystykę, fakturę lub materiał wytworu oraz przez jego ornamentację. Jeśli Twoja firma zajmuje się np. projektowaniem mebli lub zabawek, ochrona wzornictwa przemysłowego powinna być jednym z pierwszych kroków na drodze do bezpieczeństwa IP.

Ochrona patentów

Patenty udzielane są na wynalazki i mają kluczowe znaczenie w branży technologicznej. Aby patent otrzymał ochronę, musi wyróżniać się nowością, poziomem wynalazczym i przemysłową zastosowalnością.

Opracowanie wewnętrznej dokumentacji firmowej

Elementem strategii zarządzania IP jest też dokumentacja regulująca wykorzystanie technologii sztucznej inteligencji (pod kątem praw autorskich), stworzenie strategii optymalizacji podatkowej z wykorzystaniem IP, ale również umowy NDA.

Strategia IP – Kancelaria After Legal

Mogłoby się wydawać, że tworzenie strategii patentowych jest celem jednie dużych organizacji działających na arenie międzynarodowej. Tak naprawdę jednak każda firma, nawet niewielki startup zyska wiele, jeśli będzie racjonalnie zarządzał portfolio IP. Kancelaria After Legal zapewnia pomoc prawną w każdym aspekcie dotyczącym prawa własności intelektualnej. Tworzy ją zespół specjalistów, których praktyka skupia się wokół nowoczesnych technologii. Działając dla naszych klientów:

• tworzymy strategie zarządzania IP z uwzględnieniem celów biznesowych przedsiębiorcy,
• przeprowadzamy kompleksową analizę portfolio IP,
• przeprowadzamy postępowania rejestracyjne,
• monitorujemy działania konkurencji,
• zwalczamy próby naruszenia brandu, m.in. poprzez udział w postępowaniach sprzeciwowych lub sądowych.